درمان افسردگی بعد از زایمان

درمان افسردگی بعد از زایمان

روبرو شدن مادر با مشکلات جدید، پس از تولد اولین فرزند باعث می شود درمان افسردگی بعد از زایمان ، به یکی از مهمترین چالش های پیش روی گروه تحقیقاتی و تندخوانی شاه بابایی تبدیل شود.
عوامل بسیار زیادی می توانند در ابتلای مادر به افسردگی بعد از زایمان نقش داشته باشند.
شناسایی و شناخت کامل این عوامل می تواند به  بهبود ومدیریت صحیح این وضعیت کمک کند.
لذا در این مقاله ابتدا به بررسی علل ابتلای مادران به این بیماری، و سپس ارائه راهکارهایی برای درمان افسردگی بعد از زایمان ی پردازیم.

کدام دسته از مادران بیشتر در خطر ابتلا به افسردگی بعد از زایمان قرار دارند؟

• مادرانی که در دوره بارداری دچار اضطراب و تنش های عصبی شده اند زمینه بسیار مسائدی برای ابتلا به این بیماری دارند.
  همچنین قرار گرفتن در معرض استرس و اضطراب خطر سقط جنین را چند برابر افزایش می دهد.
  لذا پدر خانواده باید با مدیریت صحیح، مادر را از قرار گرفتن در شرایطی چون مشکل با خانواده همسر، مشکلات کاری، درگیری و دعوا با همسر و … دور نگاه دارد.
• مادرانی که دچار مشکل ضعف اعتماد به نفس هستند، در مواجهه با مسائل جدی زندگی احساس عجز و ناتوانی می کنند.
  در نتیجه از همان اوایل دوران بارداری احساس ناتوانی در نگهداری از جنین و نوزاد و ناتوانی در انجام وظایف مادری باعث آزارشان می شود و همین مسئله انها را تبدیل به مادرانی غمگین و افسرده می کند.

 

• مادرانی که به طور ناخواسته باردار می شوند و خودشان تمایلی به داشتن فرزند ندارند، در مقابل تغییرات به وجود امده از خود مقاومت نشان می دهند.
  بی علاقه گی به فرزندآوری و وظائف مربوط به آن، مادران را بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی بعد از زایمان قرار می دهد.
• بیکاری همسر و محدودیت های مالی همواره مادران را در معرض اضطراب های گوناگون قرار می دهد که می تواند در روند ابتلا به افسردگی تاثیرگذار باشد.
• نبود همسر و فقدان حمایت عاطفی وی، برای زنان بسیار دردآور است.
  وجود زن با احساسات و عواطف گره خورده است که در صورت فقدان و کمبود، او را در معرض خطر ابتلای جدی به افسردگی قرار می دهد.
  مشاهدات نشان میدهد مادرانی که در دوره بارداری و حتی در زمان زایمان در کنار همسر خود نبودند افسردگی شدیدتر و طولانی تری را تجربه کرده اند.

 

• اختلافات زناشویی و مشکلات حوزه خانواده باعث دفع آرامش مادر می گردد. آرامش لازمه اساسی رویارویی با تغییرات دوره بارداری و دوران پس از زایمان می باشد.
  که در صورت نبود آن، آستانه تحمل زن و مرد به شدت کاهش می یابد.
• نداشتن فرصت کافی برای خواب و استراحت، مخصوصا زمانی که نوزاد بی قرار باشد، تاثیرات منفی بسیار جدی بر روحیه مادران می گذارد.
  زیرا زنان در مقابل بی خوابی نسبت به مردان از آستانه تحمل کمتری برخوردار هستند.
  زنانی که در دوران پس از زایمان از اختلالات و کمبود خواب رنج می برند، از خلق و خوی تندتر و نارضایتی بیشتری از زندگی برخوردارند.

 

• یکی از مهمترین دلایل ابتلا به افسردگی پس از زایمان، نارضایتی خود مادر یا همسر و یا خانواده ها از جنسیت نوزاد می باشد.
  در هفته های اول بارداری معمولا مادران بسیار نگران جنسیت نوزاد و جلب رضایت همسر هستند.
  و این موضوع فشارهای روانی و عصبی بسیار زیادی به آنها وارد می کند که در بیشتر موارد منجر به افسردگی پس از زایمان می گردد.
• ابتلا به بیماری های زمینه ای همچون کمبود آهن، اختلالات هورمونی و متابولیک، اختلالات تیروئید و … مدیریت سلول در بدن را با افت چشمگیر روبرو می کنند.
  در نتیجه بدن به راحتی در معرض آسیب های روحی و روانی زیادی، مانند افسردگی مزمن قرارمی گیرد.

درمان افسردگی بعد از زایمان با این چند راهکار طلایی

اولین و مهم ترین راه مقابله با افسردگی بعد از زایمان، پیشگیری از ابتلا به آن است.
شناسایی مواردی که در بخش بالا گفته شد و جلوگیری از وقوع انها، این ضمانت را به شما می دهد که از درصد احتمال کمتری در ابتلا به این بیماری برخوردار باشید.
فراموش نکنید که قبل از اقدام به بارداری باید در مورد زمان اقدام به بارداری و اقدامات لازم برای مهیا کردن شرایط مورد نیاز آن با همسرتان به توافق برسید.

سعی کنید هر دو با همراهی هم این مسیر را طی کنید و از گذراندن وقت خود با یکدیگر لذت ببرید.
دوری از عوامل استرس زا و ایجاد شرایط مثبت بهترین راه مقابله با این بیماری است.
اما در صورت ابتلا هم می توان با اقدامات زیر نسبت به درمان افسردگی بعد از زایمان اقدام کرد.

1. ویتامین های گروه ب؛ بی عارضه ترین آرام بخش:

ریز مغذی هایی مانند ویتامین های گروه ب، تاثیر بسیار مثبتی در سطح انرژی بدن ، خلق و خو، و احساس شادی و نشاط دارند.
نقش مهم این ویتامین ها در مدیریت متابولیسم بدن در کنار تغذیه صحیح، باعث جذب انرژی مورد نیاز بدن برای مقابله با مشکلات و انجام صحیح فعالیت های روزمره می گردد.
کمبود این گروه از ویتامین ها نیز باعث ایجاد احساس خستگی مفرط و سستی می شود.

2. تقویت انتقال دهنده های عصبی با مصرف غلات سبوس دار:

سروتونین به عنوان مهمترین انتقال دهنده عصبی، که تاثیر مستقیمی بر خلق و خو و روحیات انسان دارد، شناخته می شود.
عملکرد این انتقال دهنده عصبی بر اساس کانی های موجود در بدن، همچون آهن و نیاسین تعیین می گردد.
در صورت اختلال در عملکرد سروتونین و کاهش سطح آن، فرد با افزایش سطح اضطراب و استرس روبرو می شود.
لذا برای کمک رسانی به عملکرد سروتونین باید غلات غنی شده را در فهرست خوراکی های روزانه قرار دهید.

3. دست یافتن به ثبات روحی با اسیدهای چرب:

تحقیقات نشان می دهد رابطه مستقیمی بین میزان اسیدهای چرب موجود در بدن و ثبات روحی افراد وجود دارد.
ماهی و روغن ماهی به عنوان منبع غنی اسیدهای چرب امگا۳، به کنترل فعالیت های عصبی بدن و کاهش سطح استرس کمک می کنند.
کنترل این بخش باعث کاهش ناپایداری خلق و خو و درمان انواع افسردگی ها، مخصوصا درمان افسردگی بعد از زایمان می شود.

4. ادویه ها را دست کم نگیرید:

برای ما ایرانی ها، مصرف ادویه ها و گیاهان دارویی اهمیت ویژه ای دارد.
ایرانی ها از زمان باستان با انواع ادویه ها و خواص دارویی آنها آشنا بوده اند و مصرف انها را در برنامه روزانه خود گنجانده اند.
یکی از مفیدترین ادویه ها، ادویه زردچوبه می باشد که منبع غنی از آنتس اکسیدان ها می باشد.
عناصر فعال موجود در این ادویه مانند کورکومین با کاهش سطح التهاب بدن، باعث رفع حالت بی ثباتی خلقی و رفع نشانه های افسردگی می گردد.

5. روزانه یک پیاله ماست بخورید:

جالب است بدانید موادی که در ساخت و تولید داروهای ضد افسردگی استفاده می شوند، به طور طبیعی در ماست وجود دارند.
وجود پروبیوتیک ها در ماست باعث افزایش فعالیت انگل های مفید روده و بهبود کارایی دستگاه گوارش و عملکرد روده ها می شود.
وجود مواد مخمر و تغییرات به وجود آورنده آن در بدن، باعث بهبود روحیات و خلق و خوی افراد و درمان انواع افسردگی ها، به ویژه درمان افسردگی بعد از بارداری می شود.

6. با ورزش کردن هورمون های خود را تنظیم کنید.

برهم خوردن توازن و تعادل هورمون ها نقش بسیار جدی در وقوع افسردگی بعد از زایمان دارد.
برهم خوردن چرخه ترشحات هورمون ها، این چرخه را به چرخه سازنده احساسات منفی و استرس زا تبدیل می کند که باعث ابتلای فرد به افسردگی می گردد.

ورزش کردن و انجام فعالیت های بدنی منظم مانند پیاده روی، به دلیل تاثیراتی مثبتی که بر فعالیت هورمون ها می گذارد، یکی از رایج ترین راه های درمان افسردگی است.
ورزش باعث افزایش ترشح هورمون شادی سروتونین و هورمون لذت آکسی توزین و همچنین کاهش هورمون استرس کورتیزول می گردد.
بله، به همین راحتی و تنها با نیم ساعت ورزش کردن به طور روزانه می توانید به درمان افسردگی بعد از زایمان دست پیدا کنید.

7. تا می توانید صحبت کنید.

زنان به طور طبیعی نیاز شدیدی به صحبت کردن و بیان احساساتشان دارند تا بتوانند به آرامش روحی دست پیدا کنند.
یکی از بهترین راهکارها برای درمان افسردگی بعد از زایمان صحبت کردن و مشاوره با یک متخصص بهداشت و روان می باشد.
متخصص بهداشت و روان به عنوان یک دوست بی طرف و به دور از قضاوت های خانوادگی و فامیلی می تواند به تمام حرف های گوش بدهد و باعث تخلیه روحی و احساسی شما شود.

همچنین بعد از صحبت متوجه خواهید شد که بسیاری از نگرانی ها و ترس های شما بی پایه و بی ریشه هستند.
با از بین رفتن این عوامل افسردگی، به تدریج به درمان افسردگی بعد از زایمان دست خواهید یافت.
البته توجه کنید که برای افسردگی های سطوح متوسط و خفیف این روش درمانی می تواند به تنهایی ۵۰ تا ۷۰ درصد تاثیر مثبت داشته باشد.
اما در سطوح بالاتر و در افسردگی جنون امیز نمی توان به این روش اکتفا کرد.

8. افکار خود را بشناسید.

امروزه شناخت درمانی، جزو اصلی ترین راهکارهای درمان افسردگی بعد از زایمان محسوب می شود.
در این نوع درمان به مادر آموزش داده می شود افکار مخربی که بر روی احساسات و ذهنش تاثیر می گذارند را شناسایی کند.
سپس چگونگی تاثیرگذاری این گونه افکار بر الگوهای ذهنیش نشان داده می شود و سعی می شود با شناخت این عوامل و رفع آنها، مادر سلامت روحی و روانی خود را بازیابد.

9. ساعات مناسبی برای خواب خود مهیا کنید.

همه می دانند که مراقبت از کودک و رسیدگی به تغذیه او باعث اختلال شدید در سیستم خواب مادران می شود.
اما نباید تسلیم این امر شوید.
از همسر و خانواده خود کمک بخواهید.

از آنها بخواهید روزانه برای ساعت معینی نگهداری و مراقبت از نوزاد را بر عهده بگیرند تا بتوانید استراحت کنید و ترجیحا بخوابید.
سعی کنید از این طریق روزانه ۷ تا ۸ ساعت زمان برای خواب داشته باشید.
زیرا کمبود خواب باعث اختلال در عملکرد مغز و اعصاب می شود که منجر به افسردگی می گردد.
فراموش نکنید کمیت و کیفیت خواب برای بازیابی انرژی از دست رفته مادران بسیار مهم می باشد.

10. گیاه درمانی به کمک شما می آید.

متخصصان طب سنتی چینی بر این باورند که یکی از کم عارضه ترین راه های درمان افسردگی بعد از زایمان، استفاده از داروهای گیاهی مانند گیاه پنج انگشت می باشد.
گیاه پنج انگشت با تحریک چرخه تولید هورمون پروژسترون، باعث کاهش تراز اضطراب و استرس و درمان افسردگی بعد از زایمان می شود.
همچنین استنشاق عطر گل نسترن، مصرف دمونوش بادرنجبویه و بابونه به درمان این مشکل کمک می کند.

11. شاید مجبور به مصرف داروهای ضد افسردگی شوید.

آخرین راه درمان افسردگی بعد از بارداری، استفاده از داروست.
در برخی موارد پزشکان برای برقراری تعادل در ترکیبات ترشحات شیمیایی مغز و خلق و خو، اقدام به تجویز داروهای ضد افسردگی می کنند.
این داروها به رفع زودرنجی، احساس غم و ناامیدی، بی خوابی، عدم تمرکز و … کمک شایانی می کنند و باعث تحکیم رابطه بین مادر و نوزاد می شوند.

داروهایی چون ایمی پرامین، نورتریپتیلین، پاروکستین یا سرترالین کم خطرترین داروهایی هستند که به دلیل وجود عوارض کم به مادران شیرده تجویز می شوند.
البته توجه داشته باشید که شاید چند هفته طول بکشد تا بتوانید تاثیرات داروها را در خود ببینید.
هچنین از مصرف خودسرانه و قطع بدون اجازه داروها به شدت خودداری کنید. زیرا عوارض اینگونه داروها ممکن است از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود و خطرات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.

آقایان، هیچ کس به اندازه شما نمی تواند به همسرتان کمک کند.

فرایند فرزندآوری یک فرایند دو نفره است که در آن هر دوی پدر و مادر به یک اندازه مسئول هستند.
اینکه انتظار داشته باشید همسرتان به تنهایی وظیفه نگهداری و مراقبت از نوزاد را به جا آورد، و در عین حال بتواند به مسائل پیرامون خودش و شما هم رسیدگی کند غیرواقع بینانه و دور از انصاف می
باشد.

شما به عنوان پدر نوزاد و به عنوان همراه همسرتان وظیفه دارید در ماه های اولیه تولد نوزاد، زمان بیشتری را در منزل بگذرانید.
از بیان بهانه هایی چون حضور خانواده همسرتان و یا خانواده خودتان، مهیا بودن تمام امکانات رفاهی همسر و فرزندتان و بهانه هایی از این قبیل به شدت بپرهیزید.
فقدان حضور کافی و موثر شما در منزل، ضربه های جبران ناپذیری به همسرتان می تواند بزند.

به هیچ وجه حمایت عاطفی و روحی خود را از مادر فرزندتان دریغ نکنید و به او کمک کنید خود را از دست مشکلات و عوارض بعد از بارداری نجات دهد.
به هیچ وجه محل خوابتان را از محل خواب همسرتان جدا نکنید.
سرو صدا و گریه کودک همانطور که برای شما آزاردهنده است، برای همسرتان هم خسته کننده و اعصاب خورد کن است.

حتی اگر کاری هم نتوانید انجام دهید، حضورتان دلگرمی بزرگی برای همسرتان می باشد.
به هیچ وجه از نحوه عملکرد همسرتان انتقاد نکنید.
زیرا همسرتان به خاطر مشکلاتی که در دوران بارداری و در حین زایمان تحمل کرده بسیار خسته و آزرده شده است.
به جای غر زدن و اعتراض کردن در فعالیت های مربوط به نگهداری از فرزندتان مشارکت کنید.
فراموش نکنید که اولین کسی که از انجام این کارها بهره خواهد برد خود شما هستید.