مطالعه در نور کم

مطالعه در نور کم

حتما برای شما هم پیش آمده که پس از مطالعه در نور کم دچار سر درد یا درد چشم شده باشید.
با توجه به این تجربه مشترک، همه ما می خواهیم ببینیم آیا این موضوع درست است که مطالعه در نور کم باعث ضعف دیداری و آسیب به چشم ها می شود؟

و آیا محل قرارگیری چشم ها، آنها را نسبت به ارگان های دیگربدن ضد ضربه تر یا مقاوم تر کرده است؟
در این مقاله سعی می کنیم این موضوع را مورد نقد و بررسی قرار داده و راهکارهایی برای مراقبت از این سنسور حیاتی ارائه دهیم.

نگاهی متفاوت به چشم

چشم به عنوان حساس ترین عضو خارجی بدن شناخته می شود که به دلیل محل قرارگیری، همواره در معرض خطرهای گوناگون محیطی قرار دارد.
ساختار چشم از یک سیستم بسیار پیچیده عصبی تشکیل یافته است که توانسته میلیون ها کانال عصبی را در خود جای دهد.

وجود این کانال های عصبی باعث شده بتوانیم در عرض چند هزارم ثانیه اطلاعات بسیار زیادی را از طریق چشم هایمان دریافت کنیم و با پردازش این ارتباط با دنیای بیرون ارتباط برقرار نماییم.
یکی از نکات اساسی در مورد ساختار چشم، حساسیت بیش از حد آن نسبت به نور است.

کدام نور مناسب چشم نیست؟

نور سفید مهتابی یا فلورسانت حاوی مقدار زیادی اشعه فرابنفش می باشد که برای پوست و چشم انسان بسیار مضرر می باشند.
اشعه فرابنفش به عنوان یکی از مهمترین عوامل بروز سرطان شناخته می شود.
قرار گرفتن در معرض نور لامپ های فلورسانت در کوتاه مدت باعث کاهش دید و ضعف بینایی می گردد.

جدیدترین لامپ های معرفی شده به بازار، لامپ های ال ای دی هستند که حاوی هیچ گونه اشعه فرابنفش نمی باشند و به عنوان مناسب ترین نور برای چشم ها شناخته می شوند.
البته دقت کنید که اگر مدت خیلی طولانی در معرض این نور قرار بگیرید هم ممکن است دچار آسیب شبکیه چشم شوید.

استفاده از تلفن های همراه لمسی که دارای صفحات نوری بزرگ هستند، تب لت ها و لپ تاپ ها هم مانند سایر لوازم الکترونیکی در دراز مدت باعث کاهش دید و ضعف بینایی شده و همانند مطالعه در نورکم باعث وارد شدن اسیب جدی به شبکیه چشم می گردد.

در چشم ما چه می گذرد؟

شبکیه چشم ما از سلول های بینایی مخروط شکل و استوانه ای تشکیل شده که به هنگام ورود به اتاق نیمه روشن یا اتاقی با نور کم  و نامناسب، شروع به تولید مواد شیمیایی با خاصیت حساسیت نسبت به نور می کند.
این مواد شیمیایی با شناسایی نور، سیکنال های دریافتی از آنها را تبدیل به نوع الکتریکی قابل درک می کنند تا مغز بتواند آنها را پردازش و پیام شان را دریافت کند.

در همین حین وجود نور کم باعث می شود عضلات عنبیه نیمه فعال شوند و در حالت استراحت قرار بگیرند.
لذا مردمک چشم شروع به گشاد شدن می کند و اماده دریافت نور بیشتر می شود.
در پایان، سلول های عصبی موجود در شبکیه چشم نسبت به وضعیت موجود واکنش نشان می دهند و خود را با شرایط موجود مطابقت می دهند.

این فرایند برای انجام فعالیت های غیرمطالعه ای مشکلی ایجاد نمی کند.
اما زمانی که مطالعه می کنید عضلات چشم مجبور به تمرکز یا فوکوس کردن بر روی کلمات می شوند تا بتوانند تصویر را بر روی شبکیه چشم تشکیل بدهند.
البته ذکر این مورد ضروری است که برای اینکه تصاویر در شبکیه تشکیل شوند، عنبیه مجبور است به کمک خاصیت انقباضی عضلات کنترل کننده به فوکوس دقیق برسد.

هنگام مطالعه در نور کم، چشم مان چگونه فعالیت می کند؟

هنگامی که در نور کم اقدام به مطالعه می کنید، عضلات چشم دو نوع سیگنال مختلف دریافت می کنند.
سیگنال اول این پیغام را می رساند که بدن در حالت استراحت قرار دارد و برای همین در محلی نیمه تاریک قرار گرفته است وخود را اماده دریافت تصاویر کمتر می کند.
سیگنال دوم سعی می کند برای دریافت تصویر واضح تر، بیشتر بر روی تصویر دریافتی فوکوس کند و برای رسیدن به این هدف انقباض بیشتری را متحمل می شود.

اگر سطحی که چشم به ان نگاه می کند دارای پشت زمینه تیره یا نور کم باشد، چشم در ایجاد تمرکز دچار مشکل می شود.
این مشکل باعث کاهش قدرت افتراق چشم و به تبع آن ناتوانی سلول های بینایی در تشخیص جزئیات تصویر دریافتی می گردد.
در این حالت سلول های چشمی مجبور می شوند بیشتر کار کنند تا بتوانند جزئیات را بهتر تشخیص بدهند و کلمات را از هم تمیز دهند.

عوارض مطالعه در نور کم

اگر چشم برای مدت زمان طولانی در این حالت قرار بگیرد، در نتیجه این فرایند عضلات چشم دچار خستگی و فرسودگی می گردند.
از عوارض این نوع خستگی چشم می توان به بروز سر درد، کمر درد، گردن درد، تیرگی دید، درد و خارش کره چشم اشاره کرد.
همچنین از آنجایی که در حالت فوکوس کمتر پلک زده می شود، چشم با خطر ابتلا به خشکی چشم روبرو می گردد.

با پدیدار شدن این علایم چه باید بکنیم؟

اگر عادت به مطالعه در نور کم دارید و ناگهان دچار این علایم شدید چند روز صبر کنید و نگران نباشید.
معمولا اکثر این نشانه ها در مدت زمان کم از بین می روند و هیچ آسیبی به چشمتان وارد نمی کنند.
اما اگر برای مدت طولانی دچار این نشانه ها شدید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است دچار بیماری های پیش زمینه ای مانند نزدیک بینی شده باشید.

تعریف دقیق نور استاندارد برای مطالعه

قطعا هر بخش از خانه برای انجام فعالیتی خاص طراحی شده است که نسبت به همان فعالیت می توان تصمیم گرفت چه نوع نوری و با چه شدتی مناسب آن بخش است.
واحد اندازه گیری شدت نور مورد نیاز «لوکس» می باشد.
برای مثال نور مناسب برای اتاق نشیمن و یا اتاق پذیرایی ۲۰۰ لوکس می باشد در حالی که برای اتاق خواب ۱۸۰ لوکس کافی می باشد.

همچنین برای آشپزخانه ۱۸۰لوکس، آشپزخانه ۲۵۰ لوکس، و محیط های آموزشی بیرون منزل هم ۳۰۰ تا ۵۰۰ لوکس روشنایی در نظر گرفته می شود.
اما باید این نکته را در نظر گرفت که شدت نور مورد نیاز برای هر بخش و برای هر فعالیت فرد به فرد متفاوت است.
عواملی مهمی مانند سلیقه و عادت نیز تعیین کننده مناسب یا نامناسب بودن نور برای مکان های مختلف می باشند.

تحقیقات نشان می دهند میزان نور محیط و روشنایی موجود بر روی تمرکز و یادگیری دانش آموزان تاثیر مستقیم دارد.
همچنین جهت تابش نور نیز از جمله ملاک های مهم مطرح شده در استاندارد بودن نور مطالعه می باشد.
نور مطالعه نباید به طور مستقیم و با شدت بر روی صفحه بتابد و همچنین نباید به گونه ای باشد که باعث انعکاس بازتابی نور به چشم ها گردد. زیرا این انعکاس باعث بروز آسیب های جدی به شبکیه و عنبیه چشم می شود.

پس به هیچ وجه در هنگام مطالعه  در نورپردازی زیاده روی نکنید.
از سوی دیگر توجه کنید که زاویه تابش باید از کنار و از سمت بالای سر باشد، به طوری که بر روی متن سایه نیوفتد.

مطالعه در نور طبیعی

حتما طعم لذت مطالعه در نور طبیعی را چشیده اید.
پنجره ها به عنوان منبع تامین نور طبیعی فضای داخل ساختمان، در معماری و نقشه کشی ساختمان از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.
از این رو، یکی از خوش شانسی های بزرگ هر یک از ما می تواند وجود یک پنجره بزرگ در اتاق خوابمان باشد.

داشتن پنجره های بزرگ در هر قسمت خانه همیشه یه مزیت محسوب می شود، به خصوص اتاقی که به عنوان محل مطالعه مورد استفاده قرار می گیرد.
بررسی ها و مطالعات نشان می دهند بهترین نور برای مطالعه نور طبیعی می باشد.
زیرا علاوه بر اینکه آسیبی به چشم وارد نمی کند و قرار گرفتن در معرض آن عوارضی ندارد، باعث ایجاد حس شادابی و نشاط نیز می گردد.

همچنین قرار گرفتن در معرض نور طبیعی از جمله بهترین راه ها برای درمان افسردگی به شمار می آید.
البته این را باید در نظر بگیرید که قرار گرفتن زیر نور مستقیم آفتاب آسیب های زیادی به پوست و چشمان تان ممکن است وارد کند.
وجود اشعه های بسیار مضر در نور خورشید باعث بروز سوختگی های سلولی در قسمت پوست و همچنین در دراز مدت باعث ابتلا به سرطان های پوستی می گردد.

علاوه بر این، نور شدید خورشید باعث تنگ شدن بیش از حد مردمک چشم و انقباضات ماهیچه های قرار گرفته در این قسمت می شود که در دراز مدت اثرات سوئی بر بینایی افراد ایجاد می کند.
توجه داشته باشید که اگر می خواهید برای مطالعه از نور طبیعی استفاده کنید، نیاز نیست صفحه مورد مطالعه را مستقیما زیر نور آفتاب قرار دهید.
همین که میز خود را در مقابل روشنایی قرار دهید می توانید از مزایای نور طبیعی بهره مند شوید.

و یا می توانید محل قرارگیری میزتان را جوری تنظیم کنید که تنها در بخشی از روز نورگیری داشته باشد.
در این صورت برای اینکه صفحه مورد مطالعه تان با تابش زیاد نور خورشید باعث بازتاب شدید نور به چشمان تان نشود، می توانید از یک پرده حریر یا توری برای کم کردن میزان تابش استفاده کنید.
از به کار بردن پرده های سنگین و ضخیم در اتاق مطالعه تان به شدت بپرهیزید.

زیرا این پرده ها در مقابل نور آفتاب مانند عایق عمل می کنند.
قرار دادن میز در معرض نور طبیعی مزایای بسیار زیادی دارد؛ از جمله اینکه باعث می شود کمتر در معرض نور مصنوعی لامپ ها قرار بگیرید.
همچنین این نور می تواند تامین کننده انرژی روحی لازم برای انجام فعالیت تان باشد.

مطالعه در نور کم؟ یا مطالعه با چراغ مطالعه؟

هنگامی که در مورد مطالعه در نور کم صحبت می کنیم، ناخودآگاه نقش چراغ مطالعه در ذهن مان نقش می بندد.
اما آیا استفاده از چراغ مطالعه هنگام مطالعه در شب مناسب است؟
برخی از متخصصان معتقدند چراغ های مطالعه زمانی بی ضرر محسوب می شوند که به درستی مورد استفاده قرار بگیرند.

برای مثال لامپ چراغ مطالعه نباید کم مصرف باشد.
باید سعی کنید از لامپ های معمولی رشته ای استفاده کنید تا عارضه ای برای چشمان تان نداشته باشد.
نور چراغ مطالعه باید از بالا به پایین بتابد و فاصله آن از سطح کتاب به قدری باشد که در یک نقطه متمرکز نشود.

فراموش نکنید نور مناسب نوری است که هنگام تابش بر روی سطح پخش شود و در یک نقطه متمرکزنماند.
چراغ های مطالعه انواع مختلفی دارند: برخی از انها را می توانید بر روی میزتان قرار دهید، اما برخی دیگر به صورت ایستاده بر روی زمین قرار می گیرند.
دسته ای دیگر نیز قابل نصب بر روی دیوار می باشند.

اگر قصر مطالعه کتاب درسی دارید، سعی کنید از چراغ های رومیزی استفاده کنید تا حواس تان بر روی متن مورد مطالعه متمرکز گردد.
اگر هم از جمله افرادی هستید که با واکنش شدید چشم نسبت
به نور مواجه می شوید، بهتر است چراغی را انتخاب کنید که قابلیت تنظیم میزان نوردهی را داشته باشد و بتوانید بسته به میزان نور محیط، آن را تنظیم کنید.

همچنین هنگام خرید چراغ مطالعه این نکته را در نظر بگیرید که اندازه چراغ نباید قسمت وسیعی از میز مطالعه تان را اشغال کند.
اما متخصصان حوزه سلامت معتقدند استفاده از چراغ مطالعه همیشه باید اخرین گزینه باشد زیرا نور زیاد تابشی به صفحه باعث خیرگی چشم و خستگی مفرط آن می شود.
عادت کردن به این نوع نور باعث می شود فرد به نور مستقیم زیاد عادت کند و در نورهای دیگر دچار کم سویی چشم ها شود.

علاوه بر این استفاده از چراغ مطالعه باعث می شود در فاصله نزدیک تری نسبت به صفحه مورد مطالعه قرار بگیرید و به این فاصله عادت کنید. این عادت باعث بروز اختلالات بینایی و ضعف قوه بینایی مخصوصا هنگام تماشای تلویزیون می گردد.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که نور مناسب مطالعه نوری است که از فاصله بیش از یک و نیم متری بتابد.

مراقبت از چشم ها با رعایت فاصله مناسب

یکی از اصولی که برای مراقبت از چشم ها باید رعایت کنید، رعایت فاصله مناسب بین چشم ها و صفحه کتاب می باشد.
اختلاف نظرهای زیادی در این مورد وجود داشته است.
برای مثال برخی متخصصان معتقدند که فاصله مناسب با صفحه کتاب بستگی به قد افراد دارد و بر اساس فاصله بین مچ دست تا آرنج افراد تعیین می شود.

این نظریه در حالی عنوان شده است که برخی دیگر معتقدند اگر فاصله چشم تا صفحه مورد مطالعه کم شود، فشار زیادی بر چشم وارد می شود که در نتیجه آن افراد دچار اختلال در دید دوربینی و نزدیک بینی می شوند.
از عوارض دیگر این حالت می توان به کج شدن بیش از حد سر رو به جلو و به تبع آن بروز دردهای گردنی و سر شانه ای، دردهای مفصلی و عضلانی اشاره نمود.

اما به طور کلی می توان گفت فاصله ۲۰ تا ۴۰ متری مناسب ترین فاصله شناخته می شود.
عدم رعایت این فاصله باعث می شود چشم ها برای ایجاد تطابق و تمرکز تحت فشار قرار بگیرند و از این رو آسیب های زیادی به شبکیه چشم وارد شود.
استمرار این حالت باعث می شود چشم دچار ضعف در تطبیق سازی تصاویر گشته و به مرور بینایی کاهش یابد.
همچنین خشکی چشم، آبریزش و سوزش چشم، قرمز شدن چشم ها، خواب آلودگی و سر درد از دیگر عوارض نزدیک شدن بیش از حد چشم به کتاب می باشد.

چشم هایتان به استراحت نیاز دارند

چشم ها به عنوان یکی از پرکار ترین عضوهای بدن نیاز زیادی به استراحت داند.
استراحت منظم مابین زمان های مطالعه باعث جلوگیری از خستگی و کاهش قدرت بینایی می گردد.

لذا بهتر است بعد از هر ۴۵ دقیقه مطالعه، حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به چشم هایتان استراحت بدهید و با انجام ورزش های چشمی عضلات درگیر در قوه بینایی را تقویت نمایید.
کافی است برای چند دقیقه از جای خود برخیزید و در حالی که به اشیا یا مناظر دورتر می نگرید کمی قدم بزنید تا چشم هایتان آمادگی لازم را برای ادامه مطالعه کسب کنند.

اهمیت پلک زدن

پلک زدن برای چشم از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است زیرا تاثیر شگرفی در رفع خشکی چشم و رفع عیوب انکساری چشم بر جا می گذارد.
اهمیت این کار برای افراد بالای ۴۰ سال بیشتر است زیرا این افراد بیشتر در معرض خستگی چشم و تضعیف قوه بینایی قرار دارند.

آیا حالت قرارگیری بدن بر بینایی تاثیرگذار است؟

قرارگیری بدن در حالت های خاص مانند درازکش باعث وارد فشار زیادی بر ماهیچه های چشم و بروز خستگی زودرس می گردد.
بهترین حالت بدن برای مطالعه حالت نشسته می باشد؛ البته در صورتی که میز و صندلی استاندارد با ارتفاع مناسب مورد استفاده قرار بگیرد.
قرار دادن زیرپایی نیز باعث می شود زانوهایتان زاویه ۹۰ درجه تشکیل بدهند و فشار کمتری بر کمر و مفاصل تان وارد شود.

تاثیر تغذیه بر قوه بینایی

چشم ها تنها عضوهایی هستند که وظیفه دریافت تصاویر را بر عهده دارند و مغز هم تنها عضوی است که قابلیت تفسیراین تصاویر را دارا می باشد.
به همین دلیل تغذیه صحیح با بهبود عملکرد مغز، باعث بهبود عملکرد چشم ها و قوه بینایی نیز می گردد.
نیاز اساسی سلول های چشمی ویتامین های آ – ث و ای می باشند که با تقویت سلول های بینایی احتمال ابتلا به مشکلات چشمی و آب مروارید را به شدت کاهش می دهند.

هویج، شیر،بادام و گردو به عنوان منبع غنی ویتامین آ شناخته می شوند که برای تقویت قوه بینایی بسیار مفید هستند.
ویتامین ث موجود در سیب، مرکبات، کاهو، کلم، کرفس و گوجه فرنگی نیز با تاثیرگذاری بر روی عدسی چشم مانع از کاهش قوه بینایی می گردد.

استفاده از عینک آفتابی در روزهای بارانی

همانطور که در روزهای آفتابی پوستمان نیاز به محافظت در برابر اشعه های مضر نور خورشید دارد، چشمانمان هم باید از آسیب های این اشعه مضر در امان بمانند.
لذا استفاده از عینک آفتابی در روزهای آفتابی از ضرورت خاصی برخوردار است.
اما آیا استفاده از عینک آفتابی به روزهای آفتابی محدود می شود؟

بر خلاف باور عموم، میزان انعکاس اشعه فرابنفش در روزهای ابری بیشتر از روزهای آفتابی است.
در نتیجه برای جلوگیری از آسیب این اشعه ها استفاده از عینک آفتابی در روزهای ابری هم ضروری می باشد.

قطره های کهنه را دور بیاندازید

اگر برای رفع خشکی چشم از قطره استفاده می کنید، در فواصل زمانی کم نسبت به تهیه نسخه جدید اقدام کنید.
زیرا اگر چشم تان دچار عفونت بوده باشد، استروئید موجود در قطره مانده باعث بدتر شدن عفونت چشم تان خواهد شد.

نکته حیاتی برای افرادی که از لنز استفاده می کنند

اگر از لنز استفاده می کنید به هیچ وجه با کمک دستمال کاغذی یا دستمال توالت برای پاک کردن لنزتان اقدام نکنید.
زیرا این دستمال ها از ورقه های چوب ساخته می شوند که با وجود میکروسکوپی بودن تراشه ها، می توانند باعث ایجاد خراش بر روی سطح لنز و مردمک چشم تان شوند.
به جای استفاده از این نوع دستمال ها، از دستمالهای ابریشمی یا دستمال های طبی مخصوص این کار استفاده کنید.

مقابله با عوارض مطالعه در نور کم

همانطور که در بخش های مختلف مقاله مشاهده کردیم، تاثیر نور و روشنایی بر عملکرد چشم ها غیر قابل انکار است.
رعایت مواردی که در این مقاله عنوان شد می تواند تا حدود زیادی شما را از قرارگیری در معرض آسیب های چشمی مصون بدارد.
از سوی دیگر بی توجهی به این مسئله، مخصوصا در بزرگسالان، باعث بروز مشکلات جدی مانند آب مروارید می شود که در بسیاری از موارد جهت درمان بیمار را مجبور به رفتن زیر تیغ جراحی می کند.

فراموش نکنید که بسیاری از آسیب های چشمی بدون علامت هستند و شما تا زمانی که به پزشک مراجعه نکنید متوجه آنها نخواهید شد.
چه بسا بزرگسالانی که تا آخرین لحظه عمرشان متوجه نشدند دچار تنبلی چشم و یا آب مروارید هستند.
لذا مراقبت از چشم ها و رسیدگی به سلامت این بخش مهم بدن، جزو مسائل حیاتی به شمار می آید.

برای اینکه بتوانید از جدی شدن این مشکلات پیشگیری کنید و یا در مراحل اولیه مشکلات پیش آمده را شناسایی نموده و نسبت به درمان اقدام کنید، حتما هر سال یک بار با مراجعه به چشم پزشک سلامت چشمان خود را بسنجید.
در صورتی که با علائمی مانند خستگی و سوزش برای مدتی روبرو شدید، حتما موضوع را جدی بگیرید و اجازه ندهید بینایی تان تحت تاثیر قراربگیرد.